Het Eton Choirbook

Concerten 2019

Dit indrukwekkende koorboek dat in de Eton College Library in het Engelse Windsor bewaard wordt, is een cruciale bron voor de overlevering van de Engelse religieuze muziek uit de 15de eeuw, toen Engeland nog integraal deel uitmaakte van de Rooms-Katholieke Kerk. In dit manuscript zijn 54 motetten, 9 magnificatzettingen en één passie volledig bewaard gebleven.

Het overgrote deel van de motetten is gecomponeerd op teksten ter ere van de maagd Maria, beschermheilige van het college in Eton. Elke avond vond er in de kapel van het college dan ook een aan Maria gewijde ‘Salve-ceremonie’ plaats: een sterk emotioneel geladen moment van aanbidding, gericht op het afsmeken van bescherming en typerend voor het katholieke Engeland van vlak voor de Reformatie.

Het Eton College met standbeeld van de oprichter, Henry VI

Mirakel

Dat dit prachtige manuscript bewaard bleef, is eigenlijk een klein mirakel – het gros van de Engelse religieuze muziekhandschriften uit de 15de eeuw is immers tijdens de Reformatie ten prooi gevallen aan oorlogsgeweld of brand. Het overgrote deel van de kerkmuziek uit de vroege Tudorperiode is onherroepelijk verloren gegaan door een veelvoud aan factoren.

Eton Choirbook - Tudorperiode — Eton Choirbook – Tudorperiode

Zo werden heel wat koren en hun verenigingen simpelweg afgeschaft tijdens de Reformatie. In de meeste gevallen moesten ook hun rijkelijk gevulde bibliotheken eraan geloven. De veranderingen van een rooms-katholieke – naar een anglicaans-gereformeerde kerk onder Hendrik VIII zorgden er bovendien voor dat talloze religieuze werken, vooral motetten, niet meer bruikbaar waren, omdat de op muziek gezette teksten (in het Latijn!) niet meer gebruikt werden in de eredienst. Als gevolg daarvan verviel eveneens de zorg voor de manuscripten die deze werken bevatten. Ook de verering van de maagd Maria werd afgeschaft door Hendrik VIII, zodat heel wat werken in het Eton Choirbook meteen nutteloos werden. Toch kon dit koorboek overleven: enerzijds doordat het in de meest woelige en gevaarlijke periode wat aan de aandacht ontsnapt is, anderzijds omdat het nadien wel minutieus bewaard en verzorgd werd. Het is zonder twijfel de grootste en meest waardevolle bron voor de kerkmuziek uit de vroege Tudorperiode.

Ariosto Ensemble

Deze geschiedenis raakt het Ariosto Ensemble in het hart. Het ligt in de bedoeling om het publiek mee terug te nemen naar het Engeland van de late 15^e eeuw, door drie grote motetten te vertolken uit de oorspronkelijke notatie vanaf een grote standaard, geflankeerd door enige ‘Tudor songs and Carols’ met luitbegeleiding, als spiegel van het toenmalige muzikaal sociale leven.

Het ensemble wil in de performance een brug slaan tussen het Eton College van nu, waar welgestelde leerlingen gebruik kunnen maken van uitgebreide faciliteiten en bovengemiddelde examenresultaten behalen, en het King’s College of Our Lady of Eton besides Wyndsor , dat opgericht werd in 1440 door Henry VI als een liefdadigheidsschool om gratis opvoeding te bieden aan zeventig arme jongens.

Eton College - Studenten — Eton College – Studenten

Enkele jonge acteurs zullen meewerken – gekleed in Eton dress, tegenwoordig dagelijks gedragen door de studenten, bestaande uit een wit overhemd met witte das, een zwart vest onder een zwarte rok met lange slippen, en een grijze streepjespantalon. Door hun verhalen, – geïllustreerd met afbeeldingen die op de scene worden geprojecteerd van o.m. de gebouwen en de kapel van de kostschool, het koorboek en brieven of dagboeknotities – over hun school van nu en hoe het daar vroeger was, zal de luisteraar zich kunnen wanen in een vervlogen tijd met vervlogen tradities, waarvan dankzij het Ariosto Ensemble de prachtige muziek nu wederom klinkt.

Zo wil dit ensemble in samenwerking met jonge mensen en middels verschillende kunstdisciplines, te weten muziek (instrumentaal en vocaal), toneel en lichtprojectie een boeiende voorstelling neerzetten, die de nog lang in de herinnering zal blijven van de concertbezoeker.

Renée Kartodirdjo,

Artistiek leider van het Ariosto Ensemble